“`html

Türkiye’de Enflasyon Sorunu: Uzmanlar Ne Diyor?

Zimbabve ve Arjantin’in ardından dünyanın en yüksek enflasyonuna sahip olan üçüncü ülke konumunda bulunan Türkiye, AK Parti hükümetinin son iki yıldaki enflasyonla mücadele çabalarına rağmen fiyat artışları ile baş etmekte zorluk yaşıyor.

Eylül ayında, 16 aylık bir aranın ardından aylık enflasyon yüzde 3,23 ile beklenenden çok daha yüksek bir seviyeye çıktı. Tüketici enflasyonu Eylül 2024’te yüzde 50 iken, Eylül 2025’te yüzde 33,2’ye düşmesine rağmen, Türkiye, Avrupa ülkeleri arasında en yüksek enflasyonu yaşamaya devam ediyor.

DW Türkçe’ye konuşan ekonomistler, fiyat artışlarının önüne geçilememesinin ardında hükümetin kamu finansmanı ve mali disiplin konusundaki yetersizlikleri ile hukuk ve siyasi alanlardaki belirsizliklerin yattığını belirtiyor. Uzmanlara göre, hem tüketiciler hem de iş dünyası Türkiye ekonomisine ve siyasetine ilişkin gelecekteki güven sorununu aşamıyor.

Gıda, İkamet ve Eğitim Giderleri Sürekli Artıyor

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı Eylül enflasyon verilerinin beklentileri aşması, “Enflasyonla mücadelede neden başarılı olamıyoruz?” sorusunu yeniden gündeme taşıdı. TÜİK verilerine göre Eylül 2025 döneminde Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık %3,23’lük bir artış gösterdi ve yıllık enflasyon %33,29 seviyesine ulaştı.

Üç ana harcama grubunun yıllık değişimleri şöyle gerçekleşti: gıda ve alkolsüz içeceklerde %36,06, ulaştırmada %25,30 ve konut giderlerinde ise %51,36’lık artış görüldü. Okulların açıldığı Eylül’de eğitim harcamaları ise %66,1 oranında bir artış sergiledi.

Enflasyon verilerinin açıklanmasının ardından Borsa İstanbul’da %1,8 oranında bir düşüş yaşanırken, Bankacılık Endeksi’nde kayıplar %3’e ulaştı.

Kamil Yılmaz: Enflasyon Beklentileri Azalmıyor

Yüzde 2,5 civarında tahmin edilen aylık enflasyon beklentilerinin çok üzerinde çıkan sonuçları değerlendiren Koç Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Kamil Yılmaz, enflasyonun kontrol altına alınamamasının temel nedenlerinden birinin hizmet sektöründeki sürekli fiyat artışları olduğuna dikkat çekiyor.

Yılmaz, konut, ulaşım ve gıda fiyatlarındaki artışların devam etmesiyle, ekonomi yönetiminin son bir buçuk yıldır yüksek faiz oranlarını sürdürmesine rağmen enflasyonun düşürülemeyeceğini vurguluyor. Gelecekteki enflasyon beklentileri yüksek kaldıkça, fiyatlama davranışlarının değişmeyeceğini söyleyen Yılmaz, şirketlerin ürün ve hizmet fiyatlarını artırmaya devam edeceğini belirtiyor. “Bu durum, olumlu bir gelişme değil” diyor.

Koç Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Kamil Yılmaz, hizmet sektöründeki fiyat artışının enflasyondaki kontrolsüzlüğün sebeplerinden biri olduğunu savunuyor.

Yalnızca Merkez Bankası’nın faiz oranları ile enflasyonu düşürmeye çalışmanın etkili olmadığını ifade eden Yılmaz, hükümetin bir an önce bütçe harcamalarını azaltmak için acil önlemler alması gerektiğini savunuyor.

2027’de Enflasyonda Beklentiler

Son enflasyon verilerinin ardından Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) yetkilileri, ekonomi yönetimiyle birlikte bir toplantı yaparak, “Yeni önlemler olmadan bu iş böyle devam edemez” mesajını vermekle yükümlü olduklarını belirtiyorlar.

Yılmaz, “Maliye tarafından herhangi bir destek yok. Hükümet, deprem nedenli harcamaları öne sürse de birçok harcama kaleminde kısıtlamalar yapılabilir, fakat bu yapılmıyor,” diyor. Ayrıca hükümetin 2027 yılına kadar enflasyonu tek hanelere düşüreceğine dair iddialarına şüpheyle yaklaşıyor: “2027 sonunda enflasyonun %20’nin altına düşmesini beklemiyorum, mevcut koşullar sürecek.” diyor.

Hükümetten Açıklamalar

Hükümet yetkilileri, Eylül ayındaki ani enflasyon artışına rağmen enflasyonla mücadelede kararlı olduklarını belirtiyor. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yüksek enflasyonun gıda fiyatlarından kaynaklandığını ve bu durumun uzun dönem ortalaması üzerinde gerçekleştiğini vurguluyor.

Ekonomiden Sorumlu Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da sosyal medya aracılığıyla, Eylül belirtisinde yıllık enflasyonun geçici bir artış kaydettiğini, ancak ekonomi programlarının enflasyonla mücadeleye kararlı bir şekilde devam ettiğini ifade ediyor.

Prof. Alp Erinç Yeldan: Sorunun Temel Kaynağı Siyasi Belirsizlik

Kadir Has Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alp Erinç Yeldan, enflasyonun artmasının ekonomik yönetimden gelen olumlu açıklamalara rağmen yakın gelecekte aydınlık görünmediğini belirtiyor. Yeldan, fiyat artışlarının birçok sektörde “yapışkan” hale geldiğini ve bu durumun durdurulamadığını ifade ediyor.

Yeldan, “Fiyat politikaları, kalıcı enflasyon beklentilerine göre şekilleniyor, bu yüzden enflasyonu düşürmek zorlaşıyor. Artık ‘finansal’ olmayan bir Türk enflasyonu söz konusu,” şeklinde konuşuyor.

Kadir Has Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alp Erinç Yeldan, enflasyonla mücadeledeki zorlukların temel sebeplerinin ‘parasal’ olmadığını savunuyor.

Prof. Yeldan, hızla artan fiyatların sebeplerinin ekonomiden ziyade siyasete olan güvensizlikten kaynaklandığını vurguluyor. “Enflasyonla mücadelenin yetersizliğinin sebeplerinin, demokratik krizler ve hukukun üstünlüğünü ihlal eden durumlarla bağlantılı olduğunu düşünüyorum” diyor.

Türkiye 90’ların Enflasyon Ortamına Geri Mi Dönüyor?

Prof. Yeldan, Türkiye’de güçlü bir hukuk sisteminin oluşturulması olmadan ekonomik güvenin sağlanamayacağını dile getiriyor: “Güvensizlik durumunda, ev sahiplerinden şirketlere kadar herkes, belirsizliklerin etkisinde yüksek fiyatlar talep ediyor. Faizle enflasyonu kontrol altına almak mümkün olmayacak.” diyor.

Faiz İndirimi Politikaları Ne Olacak?

Eylül ayındaki beklenmedik enflasyon, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) başlattığı faiz indirimi sürecini etkileyebilir. TCMB, Ocak 2025’te %47,5 seviyesine çekerek faiz indirme sürecini başlatmış, ancak sonrasında kurlardaki dalgalanmalar nedeniyle faiz artırılmak zorunda kalınmıştı.

Şimdi herkesin merak ettiği, yükselen enflasyon nedeniyle faiz indirimlerinin durup durmayacağıdır.

Prof. Erhan Aslanoğlu: Faiz İndirimleri Ne Olacak?

DW Türkçe’ye açıklamalarda bulunan İstanbul Bilgi Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, enflasyonun yüksek olacağını önceden tahmin ettiklerini ifade ediyor. Yıl sonuna yönelik enflasyon beklentileri ise %29-30 arasında gezinecek gibi görünüyor.

İstanbul Bilgi Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, TCMB’nin faiz indirimlerini sürdüreceğini öngörüyor.

Aslanoğlu, “Yıl sonundaki enflasyon tahminleri %31-32 seviyelerine yükselebilir, dolayısıyla Merkez Bankası’ndan yıl sonuna kadar faiz indirimleri bekleniyor; ancak bu indirimlerin daha az olacağı öngörülmektedir,” diye ekliyor. Özellikle Ekim toplantısında sert bir duraklama bekleniyor.

“`